Gímsvötn liggja í lægð á miðjum Vatnajökli vestanverðum. ◊. ◊. Fjallakrans umlykur lægðina sem er ca. 20 km í þvermál og rís hann hæst í Grímsfjalli (1.700 m) sunnan lægðarinnar. ◊ ◊. Vatn safnast fyrir í lægðinni sem nær niður á 1.050 mys. og liggur vanalega ≈ 250 m þykk íshella yfir.1:261 Íshellan rís við 300 - 400 m háan hamar Grímsfjalls ◊ ◊ ◊ ◊ ◊ eftir því sem leysingavatn frá jöklinum safnast fyrir. Við nægan þrýsting þrengir vatnið sér undir ísinn í Grímsvatnaskarði og hleypur undir Skeiðarárjökli fram á Skeiðarársand.1 ◊. ◊ ◊ ◊ ◊ Að hlaupi loknu fellur íshellan líkt og hún erði í lok hlaupsins í september 1965 en þá féll hún ≈ 90 m.4:200 ◊
Grímsvatnaaskjan er ein virkasta eldstöð landsins. ◊ Undir henni er grunnstætt kvikuhólf sem líklega er á 4 km dýpi og tæplega 1 km þykkt. ◊. Í öskjunni er einnig mikilvirkt jarðhitasvæði sem stöðugt bræðir ísinn.1
Ekki er talið að eldgos í Grímsvatnaöskjunni sjálfri komi jökulhlaupum af stað en hins vegar virðist gjósa í kjölfar hlaupa vegna þess að fargi léttir af grunnstæðu kvikuhólfinu og kvika nær að brjótast upp.4:227 Gosin 1934, ◊ 1983, ◊ 1998 ◊ og 2004 ◊ komu upp í stuttum sprungum við suðurbrún öskjunnar norðan í undirhlíðum Grímsfjalls og stóðu aðeins nokkra daga og bræddu lítið af ís.1:262 ◊
Efnagreining öskusýna frá gosefnum gosanna 1903, 1922, 1934 og 1986 sýna að bergtegund Grímsvatna er það sem kallað er þróað basalt eða kvars þóleiít.2
Þann 21. maí 2011 kl. ≈ 17:50 hófst mikið öskugos í Grímsvötnum og er það talið stærsta og sl. 100 ár. ◊ ◊
Sjá gos í öskjum undir jökli, Gjálpargosið 1996 og eldgosaannál.
Sjá síðu Veðurstofu Íslands um jarðskjálfta á Vatnajökulssvæðinu.
Veðurstofa Íslands birtir gröf yfir óróa. Sjá síðu hennar þar sem allar stöðvarnar eru sýndar á einni síðu. Einnig er hér síða yfir óróa frá mælunum að Grímsfjalli.
Sjá síðu Veðurstofu Íslands© um vöktun vatnajökuls.
Atburðarás: | |
2011 | 30. maí: Magnús Tumi Guðmundsson, staddur á Grímsfjalli, segir Grímsvatnagosi í maí 2011 lokið.3a Óróamynd Veðurstofu Íslans sýnir að þetta hefur gerst ≈ þann 28. ◊ 25. maí: Lítil sem engin virkni hefur verið í Grímsvötnum frá því klikkan 02 í nótt. ◊ 24. maí: Síðdegis þennan dag hafði dregið mjög úr gosinu. Gufa steig upp úr gígnum og stakar sprengingar sáust þeyta upp ösku. ◊ 22. til 23. maí: Mikið öskufall svo ekki sér til sólar frá Vík í Mýrdal og austur að Jökulsárlóni. Hringvegurinn var lokaður vegna öskufalls. Gosið hefur ekki áhrif á rennsli fljóta. Sjá síður stofnana sem fylgjast með gosefnum í háloftunum: SAVAA, IAVCEI RSC og SACS. Þann 21. maí 2011 kl. ≈ 17:50 hófst mikið öskugos í Grímsvötnum og er það talið stærsta gos þar sl. 100 ár en stórt gos varð þar 1873. ◊ ◊ |