hádegisbaugur: [En: meridian; De: Meridian m] er annað nafn á lengdarbaug en lengdarbaugar liggja á milli póla Jarðar og eru þar sem sólin er á hádegi. ◊

Í San Petronio basilíkunni í Bologna á Ítalíu er hin mikla Meridian lína [La meridiana di San Petronio] sem nokkurs konar sólúr. Það var hannað og gert 1655 eftir útreikningum og teikningum hins fræga stjörnufræðings Giovanni Domenico Cassini sem kenndi stjörnufræði við háskólann þar í borg. Árið 1776 var stjörnufræðingurinn Eustachio Zanotti fenginn til að gera við og endursmíða sólúrið.

Í vinstra hliðarskipi basilíkunnar er málmteinn úr þremur málmþynnum – látún, eir, látún – og er hann greiptur í flísalagt gólfið og fylgir hádegisbaug [meridian] frá norðri til suðurs [11°20' 39" E; (44° 29' 37",6 N)]. ◊ ◊ Í þaki basilíkunnar, lóðrétt yfir syðri enda teinsins er örlítið gat ◊ ◊ ◊ sem sólin nær að skína í gegnum ◊ og fellur geislinn á teininn á hádegi dag hvern. ◊ Þess vegna er líklega á ensku talað um AM [ante meridiem] fyrir hádegislínu; PM [post meridiem] eftir hádegislínu.

Þetta mikla sólúr segir ekki aðeins til um hádegi líðandi dags því að einnig má sjá hvernig sólargeislinn færist eftir málmteininum frá sumarsólhvörfum til vetrarsólhvarfa. ◊

Ójafnar, skammvinnar, árstíðabundnar, gyðinglegar eða klukkustundir háðar gangi himintungla: Í þessum tilfellum er tíma dagsbirtu og myrkurs skipt niður í 12 jöfn bil hvorri. Klukkustundir dagsins voru taldar frá sólarupprás og klukkustundir nætur frá sólarlagi. Þetta var algengasta aðferðin á miðöldum og endurreisnartímabilinu á 14.–16. öld [renaissance] í Evrópu. „Noon“ er andráin þegar sólin er hæst á himni á miðjum degi; sólarupprás gerist 6 klukkustundum fyrr og sólsetur 6 klukkustundum síðar. Klukkustundir dags og nætur verða því ójafnar nema við vor- og haust-jafndægur. Mismunurinn er háður breiddargráðu staðar og tíma árs.

Sjá staðarmiðtíma, sumartíma og UTC