jaði: [jade] orðið á við tvær steindir: nephrít [nephrite] og jadeít [jadeite].


nephrít er amfíból og á heima í tremolite - actnolite hóopnum (F.: Ca2(Mg,Fe2+)5Si8O22(OH)2). Það finnst í lítt myndbreyttu bergi.


Notkun jaði (nephríts) hefur verið þekkt í Kína síðustu 9.000 árin og var það bæði notað í verkfæri, vopn og ýmsa skrautmuni. Nephrít finnst víða í Kína. Mikilvægustu námurnar eru á Khotan (Hot'ien) svæðinu og Yarkand í Mið-Asíu.


jadeít telst til pýroxenhópsins (F.: NaAlSi2O6, H: 6,5; Em 3,2; mónóklín). Það finnst aðeins í myndbreyttu bergi þar sem það hefur orðið fyrir miklum þrýstingi á miklu dýpi. Steindin er sjaldgæf enda finnst hún aðeins þar sem mikið rof hefur gerst. Helstu námur nú eru í Mayanmar (Burma). Jadeít er mun eftirsóttara en nephrít enda býr það yfri mun fleiri litbrigðum. Það barst ekki til Kína fyrr en 1855.


Jadeite frá Motagua-dalnum í Gvatemala, var notað af Olmec og Maya þjóðum, sem og frumbyggjum Kosta Ríka.



  Nephrite Jadeite
Efnasamsetning Ca2(Mg, Fe)5Si6O22(OH)2 NaAlSi2O6
Steindahópur Amfíból Pýroxenhópurinn
Kristöllun þráðlaga dulkornótt
H: 6 - 6,5 6,5 - 7
Em; 2,9 - 3,1 ≈ 3,33
Ljosbrots-index 1,62 1,65 - 1,66
Slípað yfirborð Slétt með fitugljáa Hart með glergljáa
Litur Hálfgagnsæ; litur jafndreifður,
hvítur, dökk-grænn, svartur
Litur irjóttur; hvítur, grár, grænn.


Sjá skrautsteindir.