seigja: [viscosity] er mæling á eiginleika vökva til að flæða og orsakast af innri kröftum og núningsmótstöðu á milli sameinda vökvans. Seigja kviku ræðst einkum af gerð hennar. Basísk kvika er yfirleitt þunnfljótandi en súr kvika er seig með mikla seigju.


Seigja kvikunnar er einn af mikilvægustu eiginleikum hennar og ræður því hversu auðveldlega hún flæðir. Einingar fyrir seigju eru gefnar upp í Poise eða (Pa · s) og getur munurinn verið afar mikill eftir því hvers konar hraun renna í eldgosum eða allt frá 103 til 1014 P.


Mikill munur á seigju kviku skýrist á mismunandi tengjum jóna í bráðinu og ræðst hún einkum af hlutfallslegu innihaldi kísils og getu hans til að mynda keðjur silíkathyrna sem tengjast með lausum anjónum súrefnis.  Kvika sem er kísilrík myndar fjölliðun silíkathyrna í vökvanum sem eykur seigjuna mjög. Kvika með lágt kísilinnihald hefur yfirleitt fjölda katjóna eins og Ca+2, Mg+2 og Fe+2 sem mynda veikari tengingar og hindra fjölliðun silíkathyrnanna. Þessar jónir ásamt vatni virka nánast eins og smurefni í kvikunni. Þegar kvikan þróast við hlutbráðnun eða hlutkristöllum fækkar þessum anjónum og við það verður kvikan súrari og fær hærri seigjugildi.


Kvika inniheldur lofttegundir, einkum vatnsgufu, sem losnar í gosrásinni við eldgos. Basísk kvika freyðir nánast eins og gosdrykkur í nýopnaðri flösku og myndar oft háa kvikustróka því gasið á auðvelt með að losna úr bráðinu. ◊. Í súrri kiku sleppur gasið ekki auðveldlega út fyrr en kvikan tætist í sundur við sprengingar í gígopinu.


Vatnsrík basaltkvika er þunnfljótandi því að uppleyst vatn í henni er sundrað í OH-radíkala sem sitja í kísilkeðju og hindra fjölliðun kvikunnar. Þeir þurfa að losa veikar bindingar til að mynda H2O og skýrir þetta hvers vegna vatnsrík kvika er þunnfljótandi og myndar hraunstrauma og fallegt helluhraun í fyrst en breytist svo í apalhraunskarga á nokkrum metrum þegar vatnið hefur rokið út.



Í basaltkviku er tiltölulega mikið af Ca+2, Mg+2 og Fe+2 en fremur lágt hlutfall SiO2 (undir 52%). Þess vegna er tiltölulega lítil fjölliðun hjá silikathyrnunum og lág seigja.

1·103 - 1·106 Poise



Andesítkvika hefur hærra hlutfall SiO2 en basalt (52% - 63%) og minna er þar af Ca+2, Mg+2 og Fe+2 þannig að fjölliðun og seigja er þar meiri.

1·106 - 1·108 Poise

Rýólít hefur hátt hlutfall SiO2 (> 63%) og fremur lítið er þar af málmjónunum Ca+2, Mg+2 og Fe+2. Fjölliðun silikathyrnanna og seigja er þar mikil þess vegna.

1·1010 - 1·1014 Poise



Myndin sýnir silikathyrnur og dökkar anjónir málma.



Seigja er ýmist gefin upp í Poise (P) eða Pa · s (Pascal sek.)

1 P = 0,1 Pa · s
1 sP = 1 mPa · s

|Tafla|



Sjá síðu Háskóla Rhode Island